Poëzie voor Oekraïne
Ilja Pfeijffer - Aarzelend sonnet
De twijfel is de motor van gedachten, ik weet het, maar hoeveel gedachten moet ik overpeinzen tot iets ertoe doet en zich vertaalt in klare eindopdrachten.
In scepsis past veel tijd. Een mensenleven verglijdt besluiteloos door te veel keuze. Ik leed aan een gebrek aan oorlogsleuzen en aan urgentie van eenduidig streven.
De oorlog kwam dan ook. Ik laaide op in langverwacht ondubbelzinnig weten van goed en fout en wat precies te doen.
Maar tijdens galopperen wordt galop steeds raarder. Dubbelhartig galmen kreten. Ik staar vertwijfeld naar mijn bokshandschoen.
in NRC 16 maart 2022
Marieke Lucas Rijneveld
Steeds gedacht: één soldaat maakt nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter
op het aanrecht bestuderen en hoe snel zacht, dat iets nog
zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen.
Ze zeggen dat de veldslag is begonnen, dat anderhalve
rus en een paardenkop dit wilden, terwijl wij toch weten dat
vrede meer aanzien geeft dan geweld, dat alleen menslievendheid
je een stoel in de geschiedenis geeft. En ook: een vechtersjas of een
ijzervreter is geen identiteit, het is een mal waar je jezelf in giet.
Wie het zwaluwnest bevuilt, broedt uiteindelijk zijn eigen ei kapot.
Het volgende moeten we onthouden: dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.
Dus maak vrij baan in het hart, want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder.
Oekraïne - Yannick Dangre, stadsdichter Antwerpen
In het oosten ligt een land op zichzelf
te wachten, maar anderen wachten niet en denderen
er zomaar lichamen binnen, gooien er gezinnen in
als ruiten, rukken straten uit elkaar, slaan kraters
in een kind.
Wij horen het tot hier en voelen oeroude angsten ritselen
onder onze huid. Heel even lijkt onze buigzame toekomst
uit haar hengsels gelicht, kruipen ook wij door het oog
van de waanzin. Daarna zitten we weer hier, veilig
opgeborgen in ons geheugenverlies.
Straks valt opnieuw een vader aan stukken en kijken wij
weg van de herkenning, van de versplinterde zoon,
van het leeglopen van moeder en dochter
als een fles wodka.
In het oosten ligt een land dwars
door onszelf te vallen.
Lieke Marsman - Europa, 2022
Angst zonder gedachten, de geest
loopt als een pakezel
de verschroeide aarde op – niets
valt er te overpeinzen nu.
Voldongen feiten om ons heen.
Hoop is een alchemist: de dichtste steen
ontzegelt het. Als uit een ei: klein
verenpakketje, bebloed nog, onooglijk.
Het eerste verzet wordt het luidste protest.
Er is een nieuwe wereld mogelijk.
Judith Herzberg - Dacht niet'
“Ik dacht niet aan mijn moeder toen ik de stengun plaatste in het open raam
Ik dacht ook niet aan haar toen ik vermoedde dat aan de overkant iemand geraakt was
Ik dacht pas weer aan haar toen ik die avond het geweer naar binnenhaalde
hoe zij met de hoek van haar schort de tafel veegde als ik weer had gemorst
en hoe ze dan zei: Pas op, de vensterbank is net geverfd, dat daar geen kras op komt. “
Leo Vroman - Aan een vriend
Ach, laten wij geen ogenblik bederven
voor wie van ons het eerst zal moeten sterven,
en laten wij ook nimmer praten
van alles wat wij huichelden en haatten.
Zolang een vlerkgespreide leeuwerik blijft zingen
vergeeft zijn God ons al wat wij begingen,
zolang wij kersenbomen zacht in bloei zien staan
dan hebben wij nog niemand kwaad gedaan.
Ach, laten wij het leed dat men ons deed, vergeten,
God zal het allemaal wel weten,
en laten we geen ogenblik bederven
voor wie van ons het eerst zal moeten sterven.
Uit: 126 gedichten